Op 30 april is het de dag van de koningin. Niets ten nadele van ons eigen koningshuis, maar voor de meer spannende verhalen over vorstinnen moet je diep in het verleden duiken. Met stip op 1 in de rij koninginnen die het meest voorkomen in boeken, films en voorstellingen: Cleopatra. Terecht?
De verloren jaren
Ze vormen het meest spraakmakende liefdeskoppel uit de oudheid: de Egyptische Cleopatra en de Romeinse Marcus Antonius. Over de jonge Egyptische koningin zijn eindeloos veel pagina’s geschreven. Marcus Antonius, de man die in 43 voor Christus een politieke alliantie sloot met Lepidus en Octavianus – de latere keizer Augustus – om de macht in het Romeinse rijk te verdelen, is vooral beschreven in relatie tot Cleopatra.
Adrian Goldsworthy ging op zoek naar een invulling voor die ‘verloren jaren’ van Marcus Antonius; van voor hij Cleopatra ontmoette. Hij schreef een boek over de twee lovers, ondanks alle boeken die er al zijn; ‘A lot has been written, most especially about the queen, and it seemed unlikely that there could be much more worth saying. Then, a few years ago, I fulfilled a long-held ambition by working on Caesar: The Life of a Colossus, which amongst other things involved looking in far more detail at his affair with Cleopatra, as well as Antony’s political association with him.’, aldus Goldsworthy zelf.
‘Cleopatra was not really that important‘
De beeldvorming rondom de laatste koningin van Egypte is sterk. In feite onderwerpen we ons tot op de dag van vandaag aan de grote propagandamachine die Augustus creeerde om zijn politieke tegenstander in diskrediet te brengen. Hij doordrong de Romeinen – en daarmee de rest van de wereld van de oudheid en uiteindelijk jou, mij en Hollywood – van het beeld van de manipulatieve, verleidelijke oosterse koningin.
Op verfrissend nuchtere wijze concludeert Goldsworthy juist; ‘Whether we like it or not, Cleopatra was not really that important. (…) Misschien was ze intelligenter, ze was zeker beter opgeleid, maar ze was geen Romein en daarom in elk geval politiek en maatschappelijk gezien inferieur.
Hoewel Goldsworthy’s boek vooral bedoeld is als dubbelbiografie in plaats van een historisch overzicht van een specifieke periode in de vroege Romeinse geschiedenis, heeft de lezer er al 200 pagina’s historische inkadering opzitten als Cleopatra en Marcus Antonius elkaar eindelijk ontmoeten. Dan begint inderdaad die romance die tot in lengte van eeuwen tot de verbeelding zou blijven spreken – verbeelding in eerste instantie aangewakkerd door Antonius’ aartsrivaal Octavianus. Goldsworthy geeft je het verhaal van de grootste liefdesgeschiedenis uit de oudhied, maar dan wel de versie die het in Hollywood niet zou redden; met veel feit en weinig fictie, met aandacht voor detail. Wel zo verfrissend.
Meer lezen?
Marcus Antonius & Cleopatra
Adrian Goldsworthy
Ambo Anthos | € 29,95
Eerder besproken boeken op Orpheus kijkt om in dit genre:
orpheuskijktom.com 