Hoewel Rome vol staat met monumenten uit de oudheid, is er geen zo goed bewaard gebleven als het Pantheon. Voor mij is een bezoek aan Rome, hoe vaak ik er ook kom en hoe lang of kort ik ook blijf, niet compleet zonder even over Piazza della Rotondo te wandelen, in de schaduw van de gigantische zuilen van het Pantheon. Daarom vandaag een klein eerbetoon aan het Pantheon; de leukste wetenswaardigheden over een van de mooiste plekjes in Rome.
#1. Het Pantheon is in de oudheid gebouwd als tempel. Wel eentje die anders was dan andere tempels in de stad: hij was niet gewijd aan een specifieke god maar aan alle goden (pan betekent ‘alles’, theos betekent ‘god’). Het ontwerp was al even ongewoon: een klassiek (rechthoekig) voorportaal staat voor een rond bouwwerk.
#2. Op de inscriptie boven de ingang lees je de beroemde inscriptie M.AGRIPPA.L.F.COS.TERTIUM.FECIT. Oftewel: Marcus Agrippa, zoon van Lucius, heeft dit gebouwd nadat hij drie keer consul is geweest. Er hadden op de plek waar nu het Pantheon staat inderdaad eerder andere bouwwerken gestaan, waarvan Agrippa het allereerste had laten bouwen.
#3. Het Pantheon zelf werd echter gebouwd in opdracht van keizer Hadrianus (117-138 n.Chr.) en niet door Marcus Agrippa (63-12 v.Chr.). Omdat de stenen die gebruikt zijn bij de bouw zijn voorzien van een eigendomsstempel, is het Pantheon met veel zekerheid gedateerd rond 125 n.Chr.
#4. De inscriptie op de architraaf was eerder een eerbetoon was aan Agrippa. Het was typisch iets voor Hadrianus, liefhebber van oude, klassieke tijden, om Marcus Agrippa die eer te gunnen.
#5. Het Pantheon zou niet heel lang de tempelfunctie vervullen. In de zevende eeuw werd het gebouw omgedoopt tot een kerk (Santa Maria ad Martyres) – precies de reden waarom het zo goed bewaard is gebleven.
#6. Het Fronton, nu niets anders dan kale stenen met gaten er in, was ooit versierd met sculpturen. De gaten waren er om ze te bevestigen.
#7. Het voorportaal van het Pantheon wordt ondersteund door maar liefst zestien zuilen van massief steen.
#8. Wanneer je naar binnen wandelt, lijkt het alsof de koepel van het Pantheon wordt gedragen door de zuilen die je ziet, maar de draagconstructie zit in feite in de muren zelf: daarin zitten boogconstructies verstopt die het dak dragen.
#9. De hoogte van het Pantheon is precies gelijk aan de diameter van de koepel (bijna 45 meter).
#10. De koepel is gemaakt van verschillende steensoorten: de zwaardere steensoort travertijn werd gebruikt voor het onderste deel, maar in de hogere delen is juist gebouwd met lichtere tufsteen. Zo blijft de enorme koepel ‘draagbaar’.
#11. Ook de uitsparingen in de grote stenen blokken waaruit de koepel bestaat, zijn een truc om de zware last wat te verlichten, net als het grote gat in het dak (de oculus, met een doorsnede van 8 meter).
#12. Door de oculus valt niet alleen licht maar ook regen naar binnen. Via kleine gaatjes in de vloer komt het regenwater al sinds de oudheid in een afvoersysteem terecht.
#13. In de dikke muren van het Pantheon zitten niet alleen bogen maar ook trappen verborgen, via welke je het dak kunt beklimmen. Tijdens de jaarlijkse pinkstermis in het Pantheon beklimt de Romeinse brandweer dat dak, om rode rozenblaadjes door de oculus naar binnen gooien (ter herinnering aan het neerdalen van de heilige geest over de apostelen).
#14. In het Pantheon liggen een aantal grote namen uit de Italiaanse geschiedenis begraven, waaronder renaissancekunstenaar Rafaël en koning Vittorio Emanuele II.
#15. Het Pantheon is een invloedrijk bouwwerk: over de hele wereld heeft men het monument geprobeerd na te bouwen en te eren (bijvoorbeeld het Panthéon in Parijs en het Jefferson Memorial in Washington D.C.)
Zéér interessant om te lezen Willemijn!
Dankjewel!
In het prachtige Pantheon vinden wij vaak het zelfde symbool: de achpuntige ster. Dit is Caesar’s Comet, de ‘komeet’die in 44 v.Chr. gedurende zeven dagen zichtbaar was. In werkelijkheid is dit de planeet Nibiru geweest die elke 3600 jaar tussen onze planeten door suist en daarbij nogal wat problemen veroorzaakt. Zie het boekje “een Planeet met een Handicap”.
Om de koepel op het Pantheon te bouwen heeft Marcus Agrippa de hulp van de romeinse bevolking ingezet. Om de draagconstructie te bouwen is het Pantheon volgeschept met zand (toen de muren eenmaal stonden). Vervolgens is hierop de koepelconstructie geplaatst. Dit was de enige manier om in die tijd zo’n boogconstructie voor elkaar te krijgen. Echter toen het af was en de constructie was uitgehard, lag het Pantheon dus volledig gevuld met zand. Agrippa vertelde de bevolking dat hij via de oculus een pot gevuld met goud in het zand had geplaatst. Diegene die deze pot vond mocht deze houden. Iedereen begon dus met het leegscheppen van het gevulde Pantheon. Toen deze bijna leeg was, kwam men erachter dat er helemaal geen pot met goud lag…
Bas, wat een leuk verhaal en waarschijnlijk ook de inspiratie geweest voor een van de bouwmeesters die werd uitgenodigd om in Florence een ontwerp in te dienen voor de bouw van de koepel (Il Duomo) die uiteindelijk door brunelleschi is gebouwd. Ook hier zou men zand storten maar met honderden kleine munten verdeeld door het zand gestrooid. Zo zou iedereen dus verdienen aan het zand weghalen. Het idee heeft het niet gehaald.