Midden in de Romeinse wijk Testaccio staat een witte, wat gehavende piramide. In deze piramide ligt een voorname Romein begraven die de naam Caius Cestius en een voorliefde voor Egyptische tradities had.
Zo begon ik vorige week een stukje dat eigenlijk niet ging over de piramide, maar over het kerkhof dat zich op diezelfde plek in Rome bevindt: het Cimitero Acattolico. Ik stapte zomaar over die eeuwenoude piramide heen, omdat er in Rome nu eenmaal zoveel de moeite waard is dat je altijd een keuze moet maken. Vandaag maak ik het goed met de piramide.
Ergens rond het jaar 20 voor christus – Augustus was nog maar net aan de macht en het begrip keizerrijk werd nog niet hardop genoemd alhoewel het een feit was – werd aan de rand van de stad een bouwproject gestart in opdracht van Cestius, een Romeinse magistraat met geld en een eigen wil. 330 dagen zou erover gedaan worden voor de piramide af was; een piramide die bedoeld was als grafmonument voor Cestius zelf.
Het is geen toeval dat Rome het Egyptische rijk (onder leiding van de laatste koningin Cleopatra) nog maar net had veroverd terwijl de Romeinse chique een taste voor oudheden uit Egypte ontwikkelde. Een dergelijke interesse toonde van alles aan: dat je intellectueel was, breed ontwikkeld, nauw betrokken bij de ontwikkelingen van het Romeinse rijk, wereldwijs en historisch onderlegd. Voor de goede verstaander, natuurlijk, maar voor het ‘gewone’ volk was het grote en onbekende (twee eigenschappen waar de piramide aan voldeed) evengoed imposant.
Aan het einde van de derde eeuw na Christus werd begonnen met de bouw van de Aureliaanse Muur: een omwalling rondom Rome, ter bescherming van de stad. Allerlei bestaande bouwwerken, waaronder ook de piramide van Cestius, stonden in de weg van die bouw. In plaats van ze af te breken besloot men, godzijdank, in veel gevallen om ze in de verdedigingsconstructie op te nemen. Hoewel de oorsprong en betekenis van de piramide in de loop van de middeleeuwen langzaam in de vergetelheid raakte, werd de ruïne een belangrijke stop op de Rome-reizen van 18e- en 19e-eeuwse Grand Tourists.
Normaal gesproken is Cestius’ graf gesloten voor publiek, maar wie deze maand in Rome is heeft geluk: op 30 juni wordt er een rondleiding georganiseerd waarvoor je je kunt inschrijven via de website van Roma Sotterranea.
orpheuskijktom.com 