Het is een van die vele stukjes Rome waar talloze toeristen achteloos aan voorbij lopen. Natuurlijk zien ze de tempels en andere resten uit de oudheid wel in hun ooghoek staan, maar omdat ze minder makkelijk te plaatsen en ook een stuk minder beroemd zijn dan vele andere monumenten in de stad, halen de meesten hun schouders op en vervolgen hun weg. Hoog tijd dus voor een nadere kennismaking met het Forum Boarium; de ‘veemarkt’ aan de oude Tiberhaven van Rome.
De tempels die hier, tussen de Palatijn en de Tiber, staan, behoren (samen met de minder goed bewaard gebleven exemplaren op het Largo di Torre Argentina) tot de vroegste nog bestaande monumenten in de stad: ze dateren uit de tijd van de Romeinse republiek. Maar in dit gebied zijn ook aardewerkvondsten gedaan die uit de aller vroegste geschiedenis van Rome dateren (de 8ste/7de eeuw v.Chr.) – aardewerk dat in elk geval niet van lokale makelij kan zijn geweest. Het lijkt erop dat het Forum Boarium in de ontstaansfase van Rome een soort marktplaats was, een plek van uitwisseling, van handelscontacten van dichtbij maar ook van ver.
De monumenten die je vandaag de dag nog op het Forum Boarium kunt bewonderen, werden in de loop der volgende eeuwen gebouwd. Kenmerkend voor de schaarse kennis over dit stukje Rome, is het feit dat een van de meest in het oog springende tempels vaak bekend staat onder een verkeerde naam. Vanwege zijn ronde vorm wordt de Tempel van Hercules Victor vaak onjuist aangeduid als de Tempel van Vesta. Dat was inderdaad ook een ronde tempel, maar die bevond zich even verderop op het Forum Romanum, bij het Huis van de Vestaalse maagden.
De ronde tempel van het Forum Boarium heet officieel de Tempel van Hercules Victor Olivarius. Dat weten we dankzij een inscriptie, waarop te lezen is dat een zekere M. Octavius Hernnus de tempel aan het eind van de tweede eeuw v.Chr. liet bouwen en aan de beschermgod van het gilde van oliehandelaars (oleari), Hercules Victor Olivarius, wijdde. De ronde cella van de tempel wordt omringd door twintig Korinthische zuilen. Binnen stond ooit waarschijnlijk een cultusbeeld, maar dat is helaas verloren gegaan.
De andere grote tempel die je ziet, met een ‘gewone’ rechthoekige plattegrond, is de zogenaamde Tempel van Portunus. Portunus was de god van de haven, waarmee in dit geval uiteraard de rivierhaven wordt bedoeld die op deze plek aan de Tiber gelegen was. De oorspronkelijke tempel dateert uit de tweede eeuw v.Chr., alhoewel er later wel veel bouwkundige toevoegingen en restauraties hebben plaatsgevonden. Waarschijnlijk stond er voordat deze tempel werd gebouwd op deze plek zelfs ook al een voorganger, een tempel die in de derde of vierde eeuw v.Chr. werd gebouwd. Ook voor deze tempel geldt dat in de cella waarschijnlijk ooit een cultusbeeld stond.
Aan de andere kant van de weg, in de meest noordoostelijke hoek van het Forum Boarium, zie je de zogenaamde Boog van Janus Quadrifons. Janus was de Romeinse god van het begin en het einde en bewaker van alle poorten. Hij is vaak afgebeeld met twee gezichten – een die vooruit en een die achteruit kijkt en werd al sinds de Romeinse oertijd aanbeden. De toevoeging ‘quadrifons’ betekent letterlijk ‘vier zijden’ en verwijst naar het type boog waar we hier mee te maken hebben: een boog met aan elke zijde een doorgang, gewoon gebouwd op kruispunten. Waarschijnlijk werd de Boog van Janus door keizer Constantijn de Grote (306-337) opgericht in de vroege 4de eeuw.
Vlak achter de Boog van Janus zit nog een andere boog verstopt: de zogenaamde Boog van de Geldwisselaars (Argentari). De bouw van deze poort werd door bankiers en handelaren gefinancierd aan het begin van de derde eeuw. Op de boog zijn onder andere keizer Septimius Severus, zijn vrouw Julia Domna en hun zoon, de latere keizer Caracalla, afgebeeld.
orpheuskijktom.com 
Volgens de laatste onderzoeken (2017) is de Janusboog niet gebouwd door Constantijn, maar door zijn zoon Constantius II ter ere van zijn vader, in het midden van de 4e eeuw.
Dank voor deze toevoeging (verbetering), Sandrina!