De grote dichter en filosoof Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) heeft me altijd gefascineerd. In de eerste plaats omdat hij, net als ik, tot over zijn oren verliefd was op Rome en de oudheid.
‘Wer Rom gesehen [hat], kann nie mehr glücklich, aber auch nie mehr unglücklich werden,’ schreef hij over de stad waar hij in de periode tussen november 1786 en februari 1787 verbleef. Wie Rome gezien heeft, kan nooit meer gelukkig, maar ook nooit meer ongelukkig worden.
Goethe, de filosoof
Naast dichter en Rome-liefhebber was Goethe ook toneelschrijver, staatsman, wetenschapper, natuuronderzoeker en filosoof. Hij was reislustig, intelligent, nieuwsgierig, productief en leergierig – eigenschappen die van de jongen uit Frankfurt een wereldwijs man van allure en postuur maakten in het Europa van de 19de eeuw. Iemand aan wie je misschien wel een voorbeeld zou willen nemen, of van wie je in elk geval weleens een advies zou aannemen.
Gelukkig kan dat. Naast de vele romans, dichtwerken en toneelstukken die Goethe schreef, noteerde hij alle beschouwende gedachten en ideeën die hij had over het (zijn) leven in zijn autobiografie Aus meinem Leben, Dichtung und Wahrheit. Over één onderwerp in het bijzonder bleek Goethe, na een leven vol nieuwsgierigheid en creativiteit, een duidelijke mening te hebben: hoe kun je als mens je diepste wensen waarmaken?
Wat je wenst, kun je waarmaken
Ieder mens heeft wel een wens of een verlangen, dat ze maar niet in staat lijken waar te maken. Vaak staat er echter ‘iets’ in de weg, waardoor de weg van wens naar werkelijkheid onbegaanbaar of zelfs onwerkelijk lijkt. Onzekerheid, angst, twijfel, weerstand; het kan van alles zijn. Goethe, zo lezen we in zijn biografie, geloofde echter heilig in het volgende principe: Unsere Wünsche sind Vorgefühle desjenigen, was wir zu leisten imstande sind.
Onze wensen zijn voorgevoelens van datgene, wat we in staat zijn waar te maken.
1% inspiratie, 99% transpiratie
Het is dus de bedoeling dat je goed luistert naar je eigen wensen en verlangens, zegt Goethe. Deze heb je namelijk niet gecreëerd, je hebt ze meegekregen: ze leven in jou zonder dat jij daar bewust om hebt gevraagd. En ze leven in jou met een reden: omdat jij ook in potentie in staat bent om ze waar te maken. Dat is wat Goethe althans sterk geloofde, en hij niet alleen. Eerder schreef ik over hoe Aristoteles tegen de kracht van zelfwerkelijking aankeek, en hoe vergelijkbare ideeën voortleven in de 20ste eeuw in boeken als De Creatiespiraal.
Als je dan eenmaal gelooft dat je inderdaad in staat bent waar te maken wat je zelf wenst, rest er volgens Goethe nog maar een ding: beginnen. Beginnen, doen, handelen:
Wat je ook gelooft te kunnen, begin ermee. Handelen heeft magie, gratie en kracht in zich.
De magie ontstaat pas daarna, nadat je bent begonnen. It is one thing to study war, and another to live the warrior’s life, sprak de Griekse huursoldaat Telamon van Arcadië in de 5de eeuw v.Chr. Doen in plaats van denken. En dat is precies waar het moeilijke deel begint: het harde werken, het oefenen, het falen. Of, zoals Thomas Edison het formuleerde:
Genialiteit is 1% inspiratie, en 99% transpiratie.
Volg je hart niet!
Je wensen waarmaken klinkt dus eigenlijk mooier dan het in werkelijkheid is. In onze westerse cultuur overheerst de gedachte dat je min of meer vanzelf, als bij toverslag, gelukkig wordt wanneer je je hart volgt en gehoor geeft aan je diepste wensen. Alleen dan kun je echt doen wat je het liefst doet – niet als hobby, maar als dagelijks werk. Toch is dat maar de halve waarheid. Het harde werken, de lange weg naar het laten samenkomen van wat je het liefst doet en waar je voor betaald wordt, wordt niet omvat door het veelgehoorde advies ‘volg je hart’. Volgen moet namelijk vooraf worden gegaan door vinden, en dat lukt je maar op één manier. Althans, zo denkt Cal Newport, een Amerikaanse auteur die zijn leven heeft gewijd aan het wetenschappelijk bestuderen van ‘succes’, over het onderwerp. Zijn advies? Volg je hart niet!
The path to a passionate life is often way more complex than the simple advice ‘follow your passion’ would suggest. You’ve been told you should follow your passion, to do what you love and the money will follow. But how sound is this advice?
Waarom Newport gelooft dat, in de zoektocht naar geluk en succes in wat je doet, vaardigheden belangrijker zijn dan passie, vertelde hij onlangs in een speech, waarinGoethe’s woorden ‘Handelen heeft magie, gratie en kracht in zich’ weerklinken:
orpheuskijktom.com 