Natuurlijk is Rome altijd een metropool geweest, waar reizigers van alle landen en culturen hun voetsporen achterlieten. Op een van de beroemdste pleinen in het centrum van Rome is het echter vooral een Europees feestje, waar de Fransen, Britten en Spanjaarden in de loop van de geschiedenis steeds meer het straatbeeld zijn gaan bepalen.
Franse wortels
Bij een bezoek aan Rome slaat niemand een bezoekje aan de Scalinata della Trinità dei Monti over, toch? Ondanks het feit dat ze wereldberoemd zijn, is deze (officiële) benaming van de Spaanse Trappen volkomen onbekend.
De monumentale trappartij (scalinata in het Italiaans) ontleent de naam aan de kerk die je bovenaan vindt: Trinità dei Monti (of: Santissima Trinità al Monte Pincio). En hoewel de trappen aan haar voeten Spaans worden genoemd, rusten de meer dan 400 jaar oude stenen van de kerk op een Frans verleden. De Franse koning Lodewijk XII stichtte de kerk in de vroege 16de eeuw en de abdij en kerk behoren officieel nog altijd toe aan de Franse staat.
Spaanse buren
Waarom de Scalinata della Trinità dei Monti dan toch bekend is komen te staan onder de naam Spaanse Trappen? Dat heeft eigenlijk een heel prozaïsche reden: zowel het plein (Piazza di Spagna) als de trappartij zijn vernoemd naar het 17de-eeuwse gebouw dat grenst aan de trappen: Palazzo di Spagna. Hier huist namelijk sinds jaar en dag de Spaanse ambassade van de Heilige Stoel.
Britse schrijvers
Over de Britten die hun een erfenis achterlieten op en om Piazza di Spagna schreef ik al eerder; ze kwamen vooral mee met de stroom jonge intellectuelen die in de 18de eeuw Rome aandeden tijdens hun Grand Tour door Europa. De wijk rond de Spaanse Trappen werd hun ontmoetingsplek, in het bijzonder de stamtafel in het inmiddels al even beroemde Caffè Greco. Maar wie goed kijkt kan de Britse erfenis ook elders zien, bijvoorbeeld in Babbington’s, het typisch Engelse theehuis, en in het Keats-Shelley Memorial House, het huis waar deze beroemde dichters verbleven.
De Fontana della Barcaccia – de fontein van de verwaarloosde boot – werd in 1629 in opdracht van paus Urbanus VIII aangelegd aan de voet van de trappartij. Gianlorenzo Bernini maakte het ontwerp, naar men zegt samen met zijn vader. Het water dat traag uit hun half gezonken boot stroomt, werd in steen vereeuwigd door de eerder genoemde jonge Britse dichter, John Keats, die het vanuit zijn sterfbed aan Piazza di Spagna kon horen stromen. ‘Here lies one whose name was writ in water,’ liet hij beitelen in zijn grafsteen op het Campo Cestio, elders in Rome.
orpheuskijktom.com 