Een zoektocht naar geluk kan eindeloos duren. Moet je succesvol zijn om gelukkig te worden? En wat is dan jouw definitie van succes; moet je daarvoor bewonderd worden door anderen? Volgens de Romeinse filosoof Seneca is krampachtig zoeken naar geluk in elk geval wel het laatste wat je moet doen. Pas wanneer je eerst eens rustig de tijd hebt genomen voor reflectie, zie je bijvoorbeeld in hoe onschuldig je angsten eigenlijk zijn, hoe averechts het op de lange termijn werkt om te willen opvallen of hoe misleidend hang naar bewondering kan zijn.
Toch blijf je zoeken. Je wil immers het ware geluk vinden. Een geruststellende gedachte van Seneca: misschien doe je er wel jaren en vele omwegen over om erachter te komen, maar meestal is dat wat je zoekt heel dichtbij:
Het ligt niet ver weg, het is zo te vinden. Je hoeft je hand maar uit te steken, je moet alleen even weten waar. Nu lopen we er zogezegd in het donker langs terwijl het vlakbij is, en botsen we juist tegen de dingen waar we zo naar verlangen.
Wat je moet doen en wat je moet laten
Helpt de gedachte dat alles eigenlijk binnen handbereik ligt je nog niet echt verder? Dan heeft Seneca nog een heel scala aan praktische tips om te komen tot dat wat hij ‘gelukkig leven’ noemt.
Wat is dus een gelukkig leven? Een leven dat overeenkomt met zijn natuur. En dat is maar op één manier te bereiken. Allereerst moet je psychisch gezond zijn en die gezondheid ook blijvend bezitten. Ook moet je dapper en daadkrachtig zijn, verder op een stijlvolle manier ellende kunnen verdragen en je kunnen aanpassen aan wisselende situaties. En je moet goed zorg dragen voor je eigen lichaam en alles wat daarmee te maken heeft, maar niet krampachtig. En de nodige aandacht schenken aan alle andere dingen die het leven kleur geven, zonder iets bepaalds op een voetstuk te zetten. Je moet gebruik maken van de gaves van Fortuna, niet ervan afhankelijk worden.
Duurzame innerlijke rust en vrijheid
Kortom; ben je psychisch gezond, dapper en daadkrachtig, kun je ellende verdragen en ben je flexibel, ben je in staat je aandacht te richten op dat wat mooi en goed is, zonder dat je er teveel aan gaat hechten? Gefeliciteerd, dan mag jij jezelf een gelukkig mens noemen. Natuurlijk had Seneca daarbij een zeer helder beeld van wat geluk dan eigenlijk betekent. Succes, aanzien, rijkdom en macht hebben er niets mee te maken – in tegendeel: geluk is duurzame innerlijke rust en vrijheid:
Hebben we eenmaal afgestoten wat ons prikkelt of afschrikt, dan volgt daarop een duurzame innerlijke rust en vrijheid. Want voor onze genoegens, in plaats van al dat onbeduidende en vluchtige, dat schadelijk is juist doordat het ons zo verleidt, komt dan een diepe vreugde, een toestand die onverstoorbaar is en stabiel. En daarmee ook geestelijke vrede en harmonie, innerlijke grootheid, zachtmoedigheid. Want hard en woest gedrag komt altijd voort uit zwakte.
Meer goede adviezen van Seneca
Meer lezen van Seneca? Bovenstaande fragmenten zijn afkomstig uit:
Seneca
Het ware geluk
vertaald door Vincent Hunink
ISBN 9789025301521
Uitgeverij Athenaeum
€ 9,95
orpheuskijktom.com 