Het is altijd leuk om berichten van lezers te ontvangen, of het nu om complimenten, ideeën of vragen gaat. Onlangs ontving ik bijvoorbeeld een mail van een lezer, die op zoek was naar meer informatie over Palazzo Mattei in Rome. Hoewel ik eerder al schreef over het nabijgelegen Piazza Mattei en de wonderschone Fontana delle Tartarughe (hierboven op de foto), was het Palazzo Mattei voor mij nog onontgonnen terrein. Natuurlijk kon ik het niet laten om het palazzo in Rome even met eigen ogen te gaan bekijken, en de geschiedenis in te duiken.
Het eiland van de familie Mattei
Palazzo Mattei heet voluit Palazzo Mattei di Giove. Het is een vrij groot complex dat onderdeel uitmaakt van het zogenaamde Insula Mattei of ‘Mattei-eiland’, bestaande uit verschillende gebouwen die toebehoorden aan de rijke en aanzienlijke familie Mattei. De ingang van het palazzo bevindt zich aan de Via Michelangelo Caetani 32, om de hoek van Piazza Mattei en midden in het zogenaamde joodse getto van Rome, de wijk die een lange geschiedenis kent en tegenwoordig vooral bekend staat om de pittoreske straatjes en talloze restaurants, waar je kunt genieten van de heerlijke joods-Romeinse keuken.
Men begon met de bouw van Palazzo Mattei in 1598, naar een ontwerp van Carlo Maderno en in opdracht van Hasdrubal (Asdrubale) Mattei, markies van Monte Giove in Umbrië (waarnaar het palazzo officieel is vernoemd). Aan een van de zijden werd het palazzo aangesloten op het reeds bestaande palazzo van Alessandro Mattei. De bouw werd met het aanleggen van deze vleugel voltooid, rond 1617-1618.
Palazzo Mattei heeft drie verdiepingen en twee ingangen, een aan de reeds genoemde Via Michelangelo Caetani en een aan de Via dei Funerari. Daarnaast zijn er twee binnenplaatsen of hofjes te vinden. Hoewel de facade van het gebouw vrij saai is, loont het de moeite om naar binnen te lopen: de eerste binnenplaats die je tegenkomt is een ware ode aan het Rome van de oudheid. De ruimte werd speciaal door Carlo Maderno ontworpen om plaats te bieden aan de antieke marmeren beelden die in bezit waren van de hertog Mattei.
Twee charmante binnentuinen
Alle zijden van deze binnenplaats zijn geheel bedekt met allerlei antieke materialen: van delen van sarcofagen tot inscripties en reliëfs. In de hoeken zie je het wapen van de familie Mattei en de adelaar van de familie Gonzaga (Hasdrubal was getrouwd met Costanza Gonzaga). Het meest in het oog springen de Romeinse beelden, waarvan men eens dacht dat het keizers moesten voorstellen. Tegenwoordig weet men dat het om relatief weinig opzienbarende Romeinse (kunst)werken gaat, maar zoals ze hier samengebracht zijn vormen ze een prachtig geheel. Ook binnen in het palazzo stonden overigens oorspronkelijk veel beelden opgesteld, maar deze zijn in de loop der eeuwen verkocht en uiteindelijk in verschillende privécollecties en musea terechtgekomen. Wanneer je doorloopt naar de tweede binnenplaats, zie je een fontein met een groot masker erboven, waaruit het water vrolijk naar beneden klatert. Het bassin is eigenlijk een antieke Romeinse sarcofaag die hier een totaal nieuwe functie heeft gekregen.
Een beroemde logee
De familie Mattei di Giove stierf eind zestiende eeuw uit. Het palazzo ging over op een andere tak van de Mattei-familie, die zich via een huwelijk met Carlo Teodoro Antici die Recanati had verbonden met de familie Antici uit Recanati. Carlo was een oom van de beroemde Italiaanse dichter Giacomo Leopardi, die tussen 1823 en 1882 in een van de kamers op de derde verdieping van het palazzo verbleef.
Halverwege de vorige eeuw kwam het palazzo in handen van de Italiaanse staat. Tegenwoordig huizen er het Centro italiano di studi americani en een bibliotheek gespecialiseerd in contemporaine geschiedenis. Als de deuren van het palazzo gewoon open zijn, kun je even naar binnen wandelen om de binnenplaatsen te bewonderen. Op zondag is het palazzo gesloten.
orpheuskijktom.com 