5 goede eigenschappen volgens Marcus Aurelius

Deze week lezen we in de Overpeinzingen, het ‘dagboek’ dat de Romeinse keizer/filosoof Marcus Aurelius in zijn vrije uurtjes tijdens veldtochten bijhield. Vandaag: 5 goede eigenschappen waarover een (politiek) leider volgens Marcus Aurelius zou moeten beschikken.

Een schoon geweten
‘Wij moeten er een gewoonte van maken, ons slechts met zulke gedachten bezig te houden dat wij direct openhartig kunnen antwoorden, ‘Over dit of dat’ wanneer iemand ons bij verassing vraagt, ‘Waar denkt ge over?’, zodat uit uw antwoord direct zou blijken dat al uw gedachten eenvoudig en mild zijn, en passend bij iemand met gemeenschapsgevoel, en dat ge u niet bekommert om pleziertjes of fantasieën over genietingen in het algemeen, of om enigerlei wedijver of kwaadsprekerij en achterdocht, of iets anders dat u zou doen blozen wanneer bleek dat het in uw geest een plaats heeft.’*

Een weloverwogen geest
‘Het lijdt geen twijfel dat zo’n mens, die zijn eigen statuur als hoogste onder de levende wezens niet langer loochent, als een priester en dienaar der goden is, want ook hij gebruikt de kracht die in hemzelf aanwezig is, zodat hij niet beroerd wordt door genietingen, onkwetsbaar is voor alle pijn, vrij van zelfzucht en zonder boosheid.’

Een rechtvaardig oordeel
‘Hij is als een kampvechter die zich zelfs in de zwaarste strijd niet laat meeslepen door wat hij ondervindt. Tot in zijn diepste innerlijk is hij doordrongen van rechtvaardigheid. Met heel zijn wezen verwelkomt hij al wat hem ten deel valt en geschonken wordt. Hij vraagt zich nooit af wat een ander misschien zal zeggen, doen of denken, behalve wanneer iets van groot gewicht is of het algemeen belang dit van hem eist.’

Een gevoel van verantwoordelijkheid
‘Al zijn zorg is voor zijn eigen taak en hij is zich voortdurend bewust van zijn aandeel in het spinsel van het heelal. Hij zorgt ervoor dat hij zijn taak naar behoren vervult en hij vertrouwt erop dat zijn aandeel goed is. Immers, ieders leven wordt door zijn lot bepaald, maar tevens bepaalt elkeen zijn eigen lot.’

Standvastigheid
‘Hij weet dat de mening van de massa geen maatstaf is, maar wel het inzicht van hen die in overeenstemming met hun eigen natuur leven. Altijd weet hij wat van hen die niet zo leven de aard is en de manier waarop zij zich thuis en daarbuiten gedragen, zowel overdag als ’s nachts, en tevens weet hij niet met wie zij omgaan. Daarom hecht hij in het geheel geen waarde aan de lof van mensen die zelfs zichzelf niet kunnen waarderen.’

* De vertaalde fragmenten zijn afkomstig uit:

Overpeinzingen, Marcus Aurelius Antoninus
Vert. uit het Grieks door de Stichting School voor Filosofie
Amsterdam, De Driehoek
ISBN 9060302249