De renaissance, dat is Italië, Michelangelo. Of was het ook die man uit Heemskerk, vlak bij Haarlem? Als we het hebben over de wedergeboorte en herwaardering van de klassieken, dan hebben we het in Nederland over Maarten van Heemskerck.
Maarten van Heemskerck (1498-1574) leefde bijna precies tegelijk met Michelangelo (1475-1564) en begon in 1532 aan een reis naar Rome – nog voordat de fresco’s in de Sixtijnse Kapel voltooid waren. Eenmaal aangekomen in de Eeuwige Stad liet Van Heemskerck zich inspireren door de overblijfselen uit de klassieke oudheid; zijn schetsboeken bevatten studies van klassieke architectuur, ruïnes en antieke beelden.
Na zijn terugkeer in Haarlem gebruikte Van Heemskerck deze studies voor schilderijen en prenten met fantasievolle landschappen. De klassieke ruïnes en sculpturen vormen de achtergrond van mythologische, allegorische of Bijbelse voorstellingen, zoals Het oordeel van Paris (circa 1545-1550) of De goden van de Olympus (1556). Ook is de invloed van de antieke sculptuur direct te herkennen in Van Heemskercks composities en in de houdingen van zijn figuren.
© Fitzwilliam Museum, Cambridge
Het meest bekende schilderij dat hij naar aanleiding van zijn reis maakte is echter Zelfportret met Colosseum; een werk dat niets anders is dan de titel zegt, een zelfportret van Van Heemskerck, met op de achtergrond het Colosseum. Het hangt normaal gesproken in het Fitzwilliam Museum in Cambridge, maar is nu tijdelijk een stuk dichter bij huis te bewonderen: in het Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam. De tijdelijke verhuizing van het schilderij is aanleiding voor de tentoonstelling Maarten van Heemskerck – het oude Rome herleeft. Behalve dit beroemde werk tonen diverse prenten en schilderijen hoe de oudheid een rol bleef spelen in het oeuvre van de Heemskerkse kunstenaar. In de tentoonstelling is daarnaast een aantal schetsen te zien die Van Heemskerck maakte tijdens zijn verblijf in Rome (uit de collectie van het Rijksmuseum en uit een particuliere collectie) en wordt de invloed van tijdgenoten, zoals Michelangelo, belicht.
Plan je bezoek
De tentoonstelling Maarten van Heemskerck – het oude Rome herleeft is nog tot en met 3 juni te zien in het Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam. Voor openingstijden en bezoekersinformatie kun je terecht op de website van het museum.
Tip! Bij de tentoonstelling is een informatiebrochure beschikbaar die de lezer aan de hand van schetsen van Van Heemskerck een visuele tour door het oude Rome biedt. De brochure bevat zowel Nederlandse als Engelse tekst.
orpheuskijktom.com 