Twee figuren, geen contact. Dat is het eerste dat opvalt wanneer je dit werk van John William Waterhouse (1903) bekijkt. De jonge vrouw lijkt met smart pogingen te doen om de aandacht van de ander te trekken: een jongen die haar aanwezigheid niet eens schijnt op te merken. Toch kijken we hier naar twee hopeloos verliefde mensen.
Het verhaal achter het beeld
Er was eens een praatzieke nimf die Echo heette. Ze viel de godin Juno (Jupiters echtegenote) dag in dag uit lastig met haar onophoudelijke spraakwaterval. Op een dag wist ze Juno zozeer af te leiden met haar gebabbel, dat Jupiter ongemerkt met andere nimfen de liefde had kunnen bedrijven. Toen de godin eenmaal doorhad dat ze in de maling was genomen, bedacht ze een meedogenloos passende straf voor Echo: ze ontnam haar het vermogen eindeloos te babbelen en beperkte haar spraakvermogen tot het steeds herhalen van de laatste woorden die tegen haar werden gezegd.
Zo dwaalde Echo eenzaam door het woud, waar ze op een dag een prachtige jongeman tegenkwam. Ze werd op slag verliefd; een hopeloze, eindeloos verlangende verliefdheid die in haar blik gevangen is op het schilderij van Waterhouse. De jongeman, Narcissus was zijn naam, wees iedere avance met een zekere minachting af. Echo bleef hem volgen, Narcissus bleef haar afwijzen. Langzaam kwijnde ze weg, met gebroken hart, totdat alleen nog haar stem achterbleef. In bossen en dalen kun je haar stem nog altijd horen, de laatste woorden die je haar toeroept herhalend.
Narcissus trok ongehinderd door enig gevoel van medeleven verder door de bossen. Toen hij bij een vijver kwam die de zonnestralen schitterend weerkaatste, hield hij even halt. Hij ging aan de oever liggen om water te drinken, toen hij plotseling werd gegrepen door het beeld van het allermooiste gezicht dat hij ooit gezien had. Als betoverd bleef hij staren naar zijn eigen spiegelbeeld; hij kon zich er niet meer van losmaken. Hij at en dronk niet, bleef daar maar liggen staren naar zichzelf, tot ook hij wegkwijnde en er op de plek waar hij had gelegen een bloemetje groeide: de narcis.
Het verhaal van Echo en Narcissus is onder andere opgetekend door de Romeinse dichter Ovidius (in boek III van de Metamorphosen). Het onderwerp werd in de postklassieke kunst en literatuur populair. Niet alleen omwille van het verhaal, overigens; de mythe van Narcissus bood de kunstenaar ook een interessante compositie vanwege het spiegelbeeld dat geschilderd moest worden. John William Waterhouse, de maker van het hier afgebeelde schilderij, koos vaak voor Grieks, Romeins of Engels verhalengoed in zijn werk; dromerige verhalen die hij op nog dromeriger wijze wist te verbeelden.
Echo and Narcissus van John William Waterhouse (1903) is te bewonderen in de Walker Art Gallery in Liverpool.
orpheuskijktom.com 