Na een korte onderbreking tijdens de Boekenweek, vervolgen we de route die Hannibal – Rome’s meest beruchte vijand – aflegde toen hij met zijn troepen dwars door Italië trok, zoals beschreven door Livius. In de rubriek ‘Hannibal eet’ reizen we op de rug van zijn olifanten mee en stappen we hier en daar af, op zoek naar eten en culinaire tradities (lees hier deel I terug).
De tocht van Hannibal en zijn troepen over de Alpen zou uiteindelijk 15 dagen duren. De legeraanvoerder had aan het einde van de overtocht, naar schatting, zo’n honderdduizend man infanterie en twintigduizend ruiters ‘over’. Hannibal had onderweg echter wel degelijk grote verliezen geleden, hoe kan het ook anders op zo’n lange, barre tocht:
‘Cincius zou van Hannibal zelf gehoord hebben dat hij sinds het oversteken van de Rhône zesendertigduizend mensen en een enorm aantal paarden en lastdieren had verloren.’*
In aantal maar niet in inzet en vechtlust verminderd, trokken de Punische troepen verder. Een korte periode van relatieve rust volgde, waarin Livius de gelegenheid te baat neemt om zijn lezers van vooral geo- en demografische informatie te voorzien:
‘De half-Gallische Taurijnen waren het eerste volk waarmee ze na hun afdaling in Italië te maken kregen – daarover zijn alle bronnen het eens. Het verbaast me dan ook dat er onenigheid bestaat over de gevolgde route over de Alpen. Meestal wordt aangenomen dat hij de Poenijnse Alpen (die naar zijn tocht genoemd zouden zijn) is overgetrokken, en Coelius beweert dat hij de overtocht heeft gemaakt via de pas van Cremo. Beide passen zouden hem echter niet naar de Taurijnen, maar door het gebied van het bergvolk van de Salassiërs naar de Gallische Libuërs hebben gevoerd. Het is ook niet waarschijnlijk dat die wegen naar Gallië toen al openstonden; de toegang tot de Poenijnse Alpen zou zeker door half-Germaanse volken versperd zijn geweest. Trouwens – als dat argument soms indruk mocht maken – die bergen zijn helemaal niet genoemd naar een overtocht van Puniërs, zoals de Sedunoveragri (die deze bergketen bewonen) kunnen weten, maar naar een godheid die op de hoogste top een heiligdom bezit en door de bergbewoners Poeninus wordt genoemd.’
Na het gebied van de Taurijnen volgde al snel de eerste veldslag, waarover meer in het vervolg. We stappen eerst even af op de plek waar we zijn aanbeland, daar waar de Romeinen in 28 voor Christus de militaire nederzetting Castra Taurinorum zouden stichten – het huidige Turijn.
Turijn staat bekend als een walhalla voor fijnproevers. Waar ze onder andere goed in zijn, is creatief koken met cacao. Bicerin, een klein café in het oude centrum van Turijn, is niet alleen beroemd om hun warme chocolademelk naar geheim recept (genaamd ‘Bicerin’), maar ze weten ook verrassende gerechten te serveren gemaakt van of met chocolade en cacao. Onverwacht lekker en makkelijk: Bicerins recept voor kip met cacao!
Pollo al cacao (kip met cacao)
Ingrediënten voor ca. 4 personen
150 g spekblokjes
6 uien, fijngehakt
500 g kipfilet, in stukjes
een glas bier
een el verse kruiden, fijngehakt (bv. oregano, komijn, koriander, peper)
4 el bittere cacaopoeder
zout
Bak de spekjes samen met de fijngehakte uien in een koekenpan; laat de spekjes goudbruin worden en de uitjes karameliseren. Voeg de kipstukjes toe en bak deze goed. Giet het glas bier in de pan en voeg de eetlepel verse kruiden toe. Doe dan een snufje zout en de cacao erbij. Breng het geheel aan de kook totdat de saus wat is ingedikt. Serveer warm, bijvoorbeeld met een groene salade en aardappeltjes uit de oven!
* De weergegeven fragmenten zijn afkomstig uit: T. Livius, Sinds de stichting van de stad, vertaling Hetty van Rooijen-Dijkman & F.H. van Katwijk-Knapp, Athenaeum-Polak & Van Gennep.
orpheuskijktom.com 
