Rome-tip #4: volg de route van de godenzonen

De Dioscuren, de zonen van Zeus, werden ze ook wel genoemd. In werkelijkheid was slechts een van de twee broers van goddelijke komaf: Castor was de zoon van de schone Lena (moeder van Helena) en Tyndarëus van Sparta, maar Zeus zelf was de vader van Pollux (Grieks: Polydeuces). Het noodlottige gevolg was dat de een onsterfelijk, en de ander sterfelijk was.

Castor en Pollux waren onafscheidelijk en in uiterlijk elkaars gelijke. Als duo duiken ze op in verschillende verhalen uit de Griekse mythologie: ze bevrijdde hun zuster Helena uit de handen van Theseus, namen deel aan de jacht op het Calydonische zwijn en volgende Jason in zijn tocht der Argonauten. Ze trokken veel op met een ander broederpaar, hun neven Lynceus en Idas, waarmee ze eens een kudde runderen roofden. Bij de verdeling van de buit ontstonden onenigheden waarbij de Dioscuren uiteindelijk met niets achterbleven. Omdat ze dit niet konden verkroppen namen ze wraak en ontvoerden de verloofden van Lynceus en Idas. Deze laatsten zetten uiteraard direct de achtervolging in. Een hevige strijd volgde, en Castor werd geraakt door de werpspies van Idas. Pollux hield, wat ze ook probeerden, onverschrokken stand. Pollux op zijn beurt wist Lynceus dodelijk te raken. Hij bleef over met Idas, twee mannen die overkookten van woede, klaar om de dood van hun broers te wreken.

Uiteindelijk zou Zeus zelf ingrijpen door een bliksemschicht op Idas af te vuren. De vreugde en dankbaarheid waren van korte duur, want weldra realiseerde hij zich dat hij voortaan zonder zijn geliefde broer verder zou moeten. Hij richtte zijn blik omhoog, naar zijn hemelse vader, en smeekte: ‘O, vader, laat mij met hem, mijn liefste vriend, meegaan naar het rijk der schimmen!’ Zeus antwoordde hem dat hij nu eenmaal onsterfelijk was, maar dat hij hem de mogelijkheid gaf om de helft van de tijd bij de goden op de Olympus te vertoeven, en de andere helft in de donkere onderwereld, aan de zijde van zijn broer.

In Rome kun je een route lopen in de voetsporen van de Dioscuren. Door de eeuwen heen is het duo steeds onafscheidelijke gebleven; overal waar je Castor ziet, is Pollux niet ver. De route voert je dwars door het historische centrum van Rome, van het Forum Romanum tot aan de Villa Borghese.

Forum Romanum
Ze prijken prominent boven de rest uit en domineren de ‘skyline’ van het Forum Romanum: de drie rechtopstaande Korinthische zuilen. Het is alles wat over is van de tempel van Castor en Pollux, opgericht ter ere van twee broers vanwege hun legendarische bijdrage aan de slag bij het meer van Regillus.

Forum Romanum -> Capitool
Van het Forum Romanum is het maar een klein stukje lopen naar het Capitool, waar bovenaan de trap die naar het Piazza del Campidoglio leidt de doorgang wordt bewaakt door twee reusachtige beelden van Castor en Pollux. De beelden dateren uit de late keizertijd en sierden eens een tempel gewijd aan de Dioscuren.

Capitool -> Quirinaal
We gaan verder en nemen de Via 24 Maggio richting weer een andere van de zeven heuvels van Rome. Midden op het Quirinaal, waar zich ook de presidentiële residentie bevindt, staat een enorme obelisk die wordt geflankeerd door twee enorme beelden van Castor en Pollux. Domenico Fontana legde het plein in opdracht van paus Sixtus V aan en liet speciaal daarvoor de antieke beelden restaureren.

Quirinaal -> Villa Borghese
We sluiten af in de groene omgeving van de Villa Borghese, het stadspark aan de noordkant van het centrum. In de Galleria Borghese zien we Castor en Pollux zoals we ze in gebeeldhouwde vorm nog niet eerder zijn tegengekomen: als twee kleine peuters aan de rok van hun moeder. Het schilderij in de Galleria Borghese, met de titel Leda en de zwaan, is gemaakt naar een origineel van Leonardo da Vinci, waarschijnlijk door een van zijn leerlingen (Cesare da Sesto?).