Vandaag had ik natuurlijk kunnen schrijven over de oorsprong van Valentijnsdag, over de meest romantische verhalen uit de Griekse mythologie of de mooiste liefdesschilderijen. Het probleem is alleen; ik houd helemaal niet van het fenomeen Valentijnsdag. Daarom staat vandaag speciaal in het teken van de haat, de afgunst en de wraak. Gezellig, het is tenslotte Valentijn.
In de Griekse wereld werden niet alleen aan de elementen, natuurverschijnselen en bepaalde culturele fenomenen goddelijke krachten verbonden; ook emoties werden in de godenwereld verpersoonlijkt. De haat bijvoorbeeld, kwam altijd met z’n drieën: Alecto, Tisiphone en Megaira. Erinyen werden ze gezamenlijk genoemd, de dochters van Nyx (de Nacht), wraakgodinnen met bloeddoorlopen ogen en slangen in het haar. Ze kwamen om moorden binnen families of andere zedenmisdrijven te wreken, achtervolgden hun slachtoffers en dreven hen tot waanzin. Ze werden net zozeer gevreesd om hun uiterlijk als om de reden van hun komst, want als ze kwamen, was het te laat.
Een voorbeeld. Orestes had samen met zijn zus, om de dood van hun vader te wreken, een vreselijke misdaad begaan: moedermoord. Hoewel hij had gehandeld volgens een orakelspreuk van de grote god Apollo, werd hij vrijwel direct na de daad verscheurd door een gevoel van kinderlijke liefde voor zijn bloedeigen, dode moeder. De Erinyen kwamen reeds aangesneld, klaar om Orestes in hun macht te nemen. Ze joegen hem het hele land door, dreven hem tot waanzin met hun getreiter. Toen ze bij Delphi kwamen, vond Orestes eindelijk een beetje rust. Hier, op de heilige grond van Apollo, hadden de Erinyen geen toegang. Apollo bood hem een tijdelijk onderkomen en beval hem naar Athene verder te reizen, waar zijn zuster, de godin Pallas Athene, een rechtvaardig oordeel over hem zou vellen.
Zodra Orestes Apollo’s tempel verliet begonnen de wraakgodinnen hem weer in het nauw te drijven. Ternauwernood wist hij uiteindelijk Athene te bereiken, waar hij direct onder de vleugels van de stadsgodin werd genomen. Een rechtszaak met aardse en hemelse aanklagers en rechters volgde en de geplaagde man werd uiteindelijk vrijgepleit. De drie wraakgodinnen voelden zich in hun eer aangetast, maar hadden geen andere keuze dan zich te schikken in dit lot.
Een van de Erinyen, Tisiphone, werd overigens op een dag hopeloos verliefd op de mooie Chitaeron. De jongeman werd echter gedood door een beet van een van de slangen op het hoofd van Tisiphone, zodat ook de liefde stierf. Met die noot eindigen we dan toch met wat food for Valentijnsdag: de eindeloze tragiek van de liefde.
orpheuskijktom.com 