In 1656 kreeg Bernini, 58 jaar oud, een bijzondere opdracht van paus Alexander VII. De imposante nieuwe Sint-Pietersbasiliek, onder andere door Michelangelo ontworpen, was zo’n dertig jaar eerder ingewijd, en sindsdien kwamen meer en meer pelgrims naar Rome toe. Er was behoefte aan een mooi, ruim plein voor de kerk, waar alle pelgrims die kwamen om de paus te zien konden toestromen. Alleen ruimte bieden aan grote drommen gelovigen was echter niet voldoende voor de paus, tegelijkertijd moesten die gelovigen vanaf het nieuwe plein een goed uitzicht hebben op de loggia, vanwaar hij zijn zegen uitsprak.
Alle pelgrims op een plein
In feite is het plein voor de Sint-Pieter dus een stuk nieuwer dan de basiliek zelf. De grote kerk uit de 16de eeuw, die we nog altijd kunnen bewonderen, kende namelijk een aantal voorgangers, waarvan de vroegste zelfs dateert uit de eerste decennia van de 4de eeuw. Ook deze allereerste kapel, gebouwd in opdracht van keizer Constantijn de Grote, zou al aan de heilige Petrus zijn gewijd.
De Sint-Pieter in Rome moet er in de eerste eeuwen van haar bestaan nogal onopvallend bij hebben gelegen. Eerst was er slechts een bescheiden bouwwerk bovenop een voormalige begraafplaats, eigenlijk niet veel meer dan monumentalisering van het vermeende graf van de heilige Petrus. Later verrees er een grotere basiliek, die zich echter midden tussen woonwijken bevond. Het was aan Bernini om de Sint-Pieter een passend plein te schenken.
Pausje precies
Paus Alexander VII wist het Bernini moeilijk genoeg te maken. De pelgrims moesten namelijk vanaf het plein ook nog eens goed zicht hebben op de pauselijke vertrekken – te zien op de bovenste verdieping in het meest rechtse paleis wanneer je recht voor de Sint-Pieter staat. Alexander had het allemaal goed en waarschijnlijk al lange tijd doordacht – het was een van de eerste opdrachten die hij gaf nadat hij het pontificaat had aangenomen. De overlevering wil dat hij zijn wensen tot in zulke details zou hebben uitgedacht, dat hij zelfs de afmetingen van het plein en de zuilenrijen zou hebben doorgegeven aan Bernini. De paus moet in elk geval zeer precies zijn geweest in zijn opdracht. Toch gaat de meeste eer naar Bernini zelf, die uiteindelijk het ontwerp voor de beroemde colonnade of zuilenrijen schetste. Iedere zuil die je op het plein ziet staan meet, houd je vast, een doorsnede van meer dan 1,5 meter. Van die dikke zuilen staan er maar liefst 284 op het plein, aangevuld door 88 pilaren. Het plein zelf werd uiteindelijk 240 meter breed en bijna 200 meter lang. Aan de wens om voldoende plek te bieden aan pelgrims werd in elk geval voldaan: er konden zich voortaan wel vierhonderdduizend gelovigen verzamelen voor de paus.
Het gebroken hart van Bernini
De Romeinen zeggen dat Bernini, toen hij aan het plein werkte, nogal last had van vlinders in zijn buik. Hij zou verliefd zijn geweest op een dame van hoge komaf. Maar hoe onbereikbaar ze ook was, het vuur van zijn liefde voor haar bleef branden. Zo droevig was zijn hart, terwijl hij bezig was met een van zijn mooiste en meest prestigieuze werken, dat hij het niet kon laten een teken van zijn liefde achter te laten in de taal die hij best sprak – die van steen. In de buurt van de marmeren plaat waarop de zuidwestenwind (Libeccio) staat afgebeeld, kun je zijn gebroken hart vinden…
Binnenkort naar Rome?
Wil je op ontdekkingstocht langs nog meer bijzondere straten en pleinen in Rome? Ga dan goed voorbereid op pad met de Ciao tutti Special* Rome in 52 straatverhalen, waaruit bovenstaande blog een fragment is. Een unieke digitale reisgids die je het mooiste, het beste en het bijzonderste van de Eeuwige Stad laat zien.
Bestel nu de Ciao tutti Special over Rome voor € 5,95!
* De Ciao tutti Special is een maandelijkse digitale uitgave van Ciao tutti, Nederlands grootste Italiëblog. Na bestelling ontvang je zowel op de website als in je email, een link om de Ciao tutti Special te downloaden in PDF-formaat. Je kunt ‘m vervolgens opslaan en op meerdere apparaten, je pc, je laptop of tablet, van alle moois in je nieuwe Special genieten.
orpheuskijktom.com 