Een lied voor Achilles

Soms zie je iets over het hoofd. Hoewel ik de boekenmarkt vrij nauwlettend in de gaten houd, was de verschijning van Een lied voor Achilles (een titel die mij toch direct zou moeten aanspreken) volkomen langs mij heen gegaan.

En toch verscheen het, al vroeg in oktober vorig jaar. Een boek dat de klassieker der klassiekers, de Ilias van Homerus, opnieuw vormgeeft en dichterbij dan ooit brengt. Het is verhaal van de legendarische oorlog tussen de verenigde Griekse stadstaten en het onneembare Troje, het verhaal van Helena, Hector en Achilles, van goden en godinnen, van wraak en van wrok.

PATROCLUS EN ACHILLES
Maar we beginnen bij Patroclus. Als jonge prins gaat Patroclus gebukt onder een weinig indrukwekkend uiterlijk en een groeiende onzekerheid. Na een uit de hand gelopen stommiteit rest zijn vader niets dan hem te verbannen. Patroclus komt terecht in Phtia, waar de jonge Achilles opgroeit aan het Koninklijke hof. Van Achilles, zo weet Patroclus, wordt gezegd dat hij een godenzoon is.

We maken kennis met Achilles door de bewonderende ogen van Patroclus. Zijn sterke lichaam, zijn zachte huid, zijn gouden haren, zijn onmenselijke gratie en schoonheid. Tegen de verwachtingen van Patroclus worden ze vrienden. Achilles’ moeder, de zeegodin Thetis, ziet niet in waarom haar zoon met deze ielige sterveling zou moeten omgaan en ze steekt haar goddelijke toorn niet onder stoelen of banken. Toch wordt de vriendschap steeds inniger, worden ze meer dan vrienden, en zullen ze samen enkele jaren doorbrengen bij de centaur Chiron. In die jaren wordt hun opvoeding voltooid; Patroclus en Achilles worden gezamenlijk volwassen en onafscheidelijk.

DE MOOISTE VROUW TER WERELD
Dan gebeurt wat de lezer al weet: het nieuws verspreid zich dat de mooie Helena, de vrouw van koning Menelaus van Sparta, is ontvoerd door een Trojaanse prins met de naam Paris. De Myceense koning Agamemnon roept de grootste en machtigste Griekse stadsstaten op om gezamenlijk ten strijde te trekken om de gekrenkte eer te wreken en de vrouw van zijn broer terug te halen.

Achilles, die al bij zijn geboorte bekend stond als ‘de beste der Grieken’, wordt eveneens opgeroepen. Dit is de kans voor de vliegensvlugge en behendige Achilles om de roem die hem door de goden is beloofd te vergaren. Hij zou sterven in de oorlog, maar eveneens onsterfelijk worden. Patroclus, die van vechten niets wil weten, besluit uiteindelijk zijn grote liefde te vergezellen. De oorlog begint.

CLOSE-UP
Schrijfster Madeline Miller koos ervoor om Patroclus het verhaal te laten vertellen. Een opvallende maar sterke keuze, omdat het een meeslepend en soms ronduit verrassend perspectief geeft op het verhaal dat iedere lezer in grote lijnen toch al kent. De vriendschap en liefde die de twee jongens voor elkaar voelen sleurt je de roman in, geeft je het gevoel dat je er zelf bij zit in die tent zit in het kamp van de Grieken. De manier van vertellen maakt dat het steeds is alsof je een close-up shot ziet, en de camera maar af en toe uitzoomt om de grote lijnen te blijven volgen.

De oorlogsjaren slepen zich voort en de spanning van de roman stijgt. Omdat het verhaal zelf spannender wordt, maar bovenal omdat er een spelletje wordt gespeeld met je hoofd, je gevoel, je geheugen. Naar het einde toe ging ik steeds langzamer lezen, omdat ik wist dat het onvermijdelijke einde naderde. En ik wilde nog geen afscheid nemen van Patroclus en Achilles, het onwaarschijnlijke liefdespaar.

Madeline Miller heeft voor deze eerste roman, waar ze jaren aan werkte en die haar doorbraak als schrijfster betekende, de Orange Prize 2012 gekregen. Meer weten over het boek? Neem dan een kijkje op de website van Madeline Miller.

Een lied voor Achilles
Madeline Miller
Vertaling Robert Neugarten
Uitgeverij Meulenhoff
ISBN: 9789029088619
€ 19,95