Umbrië, midden-Italië, de zesde eeuw na Christus. Een wijs en gelovig man met de naam Benedictus neemt zijn intrek in een smalle grot in Subiaco, een plek met koud en helder water in overvloed, ongeveer veertig kilometer van Rome verwijderd. Hij blijft daar drie jaren. Al snel ontdekken herders uit de omgeving de man die verborgen in een spelonk een vroom leven probeert te leven – naar zijn beste weten. Zijn naam wordt steeds bekender, het gonst in de omgevende dorpjes van de geruchten over de man in de grot. Velen zoeken hem op, geven hem te eten en te drinken, en laven zich aan zijn wijze woorden.
Umbrië, midden-Italië, het jaar 2012. Jongemannen van over de hele wereld trekken naar het Benedictijner klooster, naar het gebied rond de Subiaco, waar Benedictus wijsheden opschreef, om te leven naar zijn Regel. Meer dan vijftien eeuwen continuïteit, meer dan duizend jaar wijsheid op een plek. Waarom? Wat is daar te vinden?
‘Dit is gericht tot jou, wie je ook bent.’
Yvonne Nieuwenhuis schreef Benedictijns Leiderschap, een boek dat onlangs is verschenen bij Uitgeverij Ten Have, waarin ze je meeneemt naar Umbrië, waar Benedictus rond het jaar 540 zijn Regel schreef, een leidraad voor het kloosterleven. De tekst, de beschouwingen en de inzichten van Benedictus hebben betekenis, ook buiten de kloostermuren. De Regel is een oproep aandachtig te luisteren en gehoor te geven, iedere dag weer, aan je innerlijke stem.
Vijftien eeuwen later is het boek nog altijd actueel – of misschien wel actueler dan ooit. Yvonne Nieuwenhuis schreef niet alleen een boek over De Regel van kloosterleider Benedictus en hoe deze toe te passen op hedendaags leiderschap; ze schreef een boek dat de moeite waard is voor iedereen die richting wil geven aan zijn eigen leven, die zijn talent wil inzetten, zijn hart wil volgen en anderen wil inspireren hetzelfde te doen.
De Benedictijnen en hun Regel
De Benedictijnen in Umbrië leven nog altijd volgens De Regel van Benedictus. De Regel is een geschrift, een boekwerk, bestaande uit een proloog en drieënzeventig hoofdstukken. Het is een betoog ‘gericht tot jou, wie je ook bent.’
Benedictus vraagt je alle kwaliteiten die je in je hebt en je tijd goed te gebruiken. Je hebt geen tijd te verliezen en moet het nu doen. Dat betekent iedere dag opnieuw wat je ‘hoort’ in daden om te zetten. De proloog roept je op om op weg te gaan met een bestemming voor ogen en op die weg je richting bij te sturen, niet af te wijken en ook bij tegenspoed vol te houden. Benedictus spreekt de lezer aan op zijn verlangen naar die bestemming.
Na de proloog volgen de drieënzeventig hoofdstukken die praktische richtlijnen bevatten om het kloosterleven daadwerkelijk vorm te geven. Benedictus pleit voor drie pijlers waarop het kloosterleven rust: werken, bidden en studeren. Die pijlers richten het leven van een benedictijner monnik zo in dat er dagelijks een evenwicht is in handelen, reflectie op je handelen en nieuwe inspiratie opdoen. Dit evenwicht stimuleert maat houden. ‘Het is immers de vaste regelmaat die tot diepgang voert en leidt tot daadwerkelijke verandering.’
‘De pijlers werken, bidden en studeren richten het leven van een benedictijner monnik zo in dat er dagelijks een evenwicht is in handelen, reflectie op je handelen en nieuwe inspiratie opdoen. Dit evenwicht stimuleert maat houden.’
Om de inspirerende woorden van Benedictus praktische waarde te geven voor het leven van nu, dat zich buiten de muren van kloosters afspeelt, voegde Yvonne Nieuwenhuis in elk hoofdstuk oefeningen toe die je kunt doen om jezelf op de goede weg te helpen – om daadwerkelijke veranderingen in je leven aan te brengen, als je dat zelf wilt.
De Regel(s)
Dat klinkt natuurlijk allemaal mooi, maar hoe kreeg Benedictus het eigenlijk voor elkaar om zo te leven? Je hebt te maken met je dagelijkse leven, in de maatschappij, met emoties, met driften. Hoe ga je daar mee om? Benedictus deed dit: ‘Wat er ook gebeurt, hij wijst nooit naar een ander, maar onderzoekt wat hemzelf bezighoudt. Denk bijvoorbeeld aan zijn reactie op de poging van de monniken om hem te vergiftigen. Hij trekt zich terug en neemt zichzelf onder de loep. Daar ligt immers de sleutel tot verandering.’
Werk altijd binnen je cirkel van invloed, zou Stephen Covey gezegd hebben. In het klooster van nu geeft Padre Cassiano hier zijn eigen invulling aan: als monnik leerde hij te bidden met zijn handen gevouwen. Daarbij kreeg de rechterduim de betekenis van mededogen en de linkerduim die van rechtvaardigheid. Iedere keer dat hij zijn handen vouwt, beseft hij dat mededogen belangrijker is dan rechtvaardigheid.’
Wil je anderen tot inspiratie zijn in het leven? Volgens Benedictus kan dat maar via één weg: ‘om anderen te kunnen bewegen moet je zelf bewogen zijn. Wat je doet moet je van harte doen. Benedictus vraagt je om het hogere dat je wilt bereiken lief te hebben met heel je hart, heel je ziel, heel je kracht. Daarna kun je die liefde met enthousiasme en energie uitstralen naar de mensen met wie je leeft en werkt.’
‘Om anderen te kunnen bewegen moet je zelf bewogen zijn. Wat je doet moet je van harte doen. Benedictus vraagt je om het hogere dat je wilt bereiken lief te hebben met heel je hart, heel je ziel, heel je kracht.’
Het voorbeeld van de herder
Het meest tot de verbeelding sprekende advies voor leiders dat het boek geeft zit verborgen in een parabel: het voorbeeld van de herder en zijn kudde. In dit verhaal staat de abt (de herder) voor de leider, en de kudde schapen voor de mensen waarover de leiding aan hem is toevertrouwd:
‘De abt moet bijzondere zorg dragen en in alle alertheid en ijver zijn best doen om geen van de hem toevertrouwde schapen kwijt te raken. De abt volgt het stichtende voorbeeld van de goede herder, die zijn negenennegentig schapen in de bergen achterliet en op zoek ging naar het ene verdwaalde schaap. Hij voelde zo’n groot mededogen voor de zwakheid van het schaap dat hij het zelfs op zijn gewijde schouders nam en zo naar de kudde terugbracht,’ aldus Benedictus.
‘Geen haar op zijn hoofd die erover denkt voorop te lopen als trekker. Hij volgt zijn kudde en stuurt enkel bij afwijkingen bij.’
In het boek wordt de vergelijking doorgetrokken: ‘De herder heeft een doel waarnaar hij verlangt: voldoende melk om kaas van te maken. Om dit doel te bereiken zorgt hij voor groei en bloei van zijn kudde. De schapen kennen het doel van de herder niet. Maar de verbale, non-verbale en energetische overdracht van wat hij wil is overtuigend. Hij straalt rust en vertrouwen uit, en waar nodig uit hij een vastberaden wens tot koerswijziging. De honden begrijpen hem feilloos en bepalen ook zelf hun tactiek om de schapen in de gewenste richting te manoeuvreren. De schapen gaan mee en gaan niet dwalen, als hun speelveld maar groot en vruchtbaar genoeg is om voldoende te kunnen eten en als het er maar veilig is. Behalve op de honden, reageren ze op het leidende schaap in hun midden en op de groep als geheel. De herder weet wat hij wil en straalt dat uit. Hij inspireert de honden en de schapen en zorgt voor hun behoeften. Geen haar op zijn hoofd die erover denkt voorop te lopen als trekker. Hij volgt zijn kudde en stuurt enkel bij afwijkingen bij. Is een schaap verdwaald, dan zoekt hij het en brengt het weer bij de kudde. Zo stimuleert hij groei en bloei van de hele kudde. Want dat is zijn belangrijkste taak als leider. Zijn doel – voldoende melk voor kaas – leveren zijn schapen dan vanzelf.’
Benedictijns leiderschap – De Regel van Benedictus als inspiratiebron
Yvonne Nieuwenhuijs
ISBN 9789025901646
€ 19,95
Ten Have
Klik hier om Benedictijns leiderschap van Yvonne Nieuwenhuijs te bestellen op Bol.com!
orpheuskijktom.com 