Een afgelegen bergdorp, een verlaten crime scene en elf dode, verminkte lichamen met elk een andere doodsoorzaak. Daarmee begint XY, de surreële roman van Sandro Veronesi, schrijver van het succesvolle Kalme Chaos.
X en Y, man en vrouw, geloof en wetenschap; in het beklemmende XY lopen schijnbare tegenstellingen als een rode draad door de gruwelijke vertellingen heen. Die vertellingen horen we uit de mond van de pastoor van het dorpje, don Ermete, en die van een jonge psychiater, Giovanna, die op de vlucht is voor een stukgelopen relatie. Samen proberen ze de dorpelingen, die zich langzaam dreigen te verliezen in de waanzin van de surreële werkelijkheid, in bescherming te nemen.
Een niet alledaagse haat/liefdeverhouding ontstaat tussen don Ermete en Giovanna, als symbool van de vergelijkbare relatie tussen geloof en wetenschap. X en Y. De relatie tussen de psychiater en de priester, tussen de priester en zijn parochianen en de parochianen en de psychiater vormen, tegen de beklemmende achtergrond van de gebeurtenissen in het bergdorpje, een intrigerende driehoek die – niet ondubbelzinnig – op meerdere manieren aansluiting lijkt te vinden bij het thema van de huidige Boekenweek: Vriendschap en andere ongemakken.
Wie nog niet overtuigd is te beginnen aan XY zal na het lezen van dit fragment uit de opening van het boek naar de (virtuele) boekhandel rennen. En dat is nu juist wat iedereen ten minste tijdens de Boekenweek zou moeten doen!
‘Ik ben er zeker van dat ik de laatste was die ze zag, en de loop van de tijd ben ik tot nog een conclusie gekomen: dat ik ze niet gezien zou hebben als ik alleen was geweest, dat ik dat geweigerd zou hebben.
Overigens dekt het woord ‘lichamen’ de lading niet: in de eerste plaats omdat het merendeels resten betrof, armzalige, her en der verspreide overblijfselen van armzalige, verloren gegane gehelen; en vervolgens omdat de sneeuw reeds alles had bedekt, en ze er daarom voor ons meer uitzagen als zwellingen, vormloze bobbels op het witte tapijt dat uit de hemel was neergedaald.
En de gedachte komt bij me op dat die opmerkelijke sneeuwval inderdaad een geschenk was van de Madonna van de Bossen, tot wie wij in onze kerk zo vaak hadden gebeden om tussenkomst, verlichting en troost – en klaarblijkelijk luisterde ze naar ons, als zij die ochtend die witte sluier had gespreid over die gruwel, om ons te redden. Ja, je zou kunnen zeggen dat die laag sneeuw ons leven heeft gered: dat van mij, van Sauro Formento en van zijn zoon Zeno. Of in ieder geval ons verstand, want ik denk dat de aanblik van wat eronder zat – wat wij pas later te weten kwamen – ons gek zou hebben gemaakt.’
Sandro Veronesi, XY
Uitgeverij Prometheus
€ 19,95
orpheuskijktom.com 