Ze zijn 80 en 82 jaar oud en (gelukkig) nog altijd niet uitgefilmd. Afgelopen weekend wonnen de broers Paolo en Vittorio Taviani tijdens het internationale filmfestival in Berlijn de Gouden Beer voor de beste film. Cesare deve morire, oftewel ‘Caesar moet sterven’, is de naam van de film over een groep gedetineerden in een zwaarbewaakte gevangenis, die samen werken aan Shakespeare’s toneelstuk Julius Caesar.
De gebroeders Taviani begonnen al in de jaren vijftig met films maken, maar braken internationaal door in 1977 met de film Padre padrone, een boerendrama dat zich afspeelt op Sardinië, waarmee ze in Cannes een Gouden Palm wonnen. Mijn hart wonnen de broers echter met Kaos (1984), een film die, net als bijvoorbeeld het werk van Fellini, kijkt als driedimensionale poëzie.
Kaos is de verfilming van vijf novellen van de beroemde Siciliaanse schrijver Luigi Pirandello. De vijf verhalen spelen zich af op Sicilie en zijn, tot op zekere hoogte, uit het leven gegrepen. Wat Kaos tot ‘driedimensionale poëzie’ maakt, zoals ik hierboven schreef, zijn niet de verhalen an sich, maar zit hem er juist in dat de verhalen zichzelf overstijgen: daar waar het persoonlijke universeel wordt. Pirandello schreef een verhaal over twee zoons en hun analfabete moeder, een over een maanzieke man, een over een levensgrote kruik, een over een dorpje waar men de doden niet meer mag begraven, en over een fictief gesprek met een dode moeder. Maar hij schreef tegelijkertijd een boek over de vervreemding; van de wereld ten opzichte van de mens, en van de mens ten opzichte van zichzelf.
Een voorbeeld: La Giara, oftewel ‘De Kruik’, het derde verhaal dat de gebroeders Taviani verfilmden. Na een uitzonderlijk goede oogst besluit de norse Siciliaanse landheer Don Lollò een enorme kruik te bestellen voor zijn olijfolie. De reuzenkruik kost hem een rib uit z’n lijf; hij is dan ook extra zuur wanneer deze na korte tijd in tweeën breekt. Hij vraagt een reparateur, die zijn werk van binnen in de kruik begint. Wanneer hij klaar is, blijkt hij zichzelf in de buik van de kruik te hebben opgesloten. Don Lollò is onverbiddelijk: hij weigert zijn mooie kruik nogmaals stuk te maken om de man te bevrijden. De slimme reparateur weet uiteindelijk de boeren die voor Don Lollò werken zo te bespelen, dat deze zelf uit woede de kruik kapot slaat.
De gelaagdheid in de verschillende verhalen maakt Kaos tot een must see voor iedereen die nog films kan verdragen die niet zo vreselijk snel gaan en die niet overlopen van actie of romantiek. Gezien het recente succes van de stomme film The Artist moeten er daar toch nog heel veel van zijn.
De verwachtingen voor Cesare deve morire zijn dus hoog. De ondertitel van de gevangenisfilm spreekt in elk geval aan: L’Arte è la prima forma di liberta. ‘Kunst is de hoogste vorm van vrijheid’.
Of en wanneer de film in Nederland gaat draaien is nog niet bekend, maar je kunt wel vast online de (Italiaanse) trailer bekijken.
orpheuskijktom.com 