Lente is liefde, liefde is lyrisch zijn. Zoals het voorjaar en het nieuwe licht elk jaar weer inspireren, zo hebben de klassieken dichters van alle tijden geïnspireerd. Ook Nederlandse schrijvers lazen de mythen en verhalen uit en over de oudheid en schreven de dichtregels op die de muzen hen influisterden. Verhalen over de pijlen van Cupido, de eeuwige liefde tussen Philemon en Baucis en de tergende liefde van Narcissus voor zijn eigen spiegelbeeld.
Van Simon Vestdijk tot Louis Couperus: vandaag een paar van de mooiste vaderlandse gedichten over lust en liefde in de oudheid.
‘Zo zwoel…zoo fris’
Narcis, Louis Couperus (1863-1923)Aan de boord ener beke
Zie ik leliën dromend staan,
Wijl golfjens om haar stengels
Schuimend gaan.Een rei als van nymfen,
Die zich beuren uit de beek,
Een rei als van sneeuwwitte bruidjens
Zo kuis, zo bleek.En in heur midden heft zich
Een enkele narcis,
die kwijnt op zijn stengelke
Van droevenis.De leliën smachten van minne,
Voor die geluwe narcis;
Zij geuren haar zoetste geuren,
Zo zwoel…zoo fris.En de goedgele blomme nijgt zich
Steeds verder naar de vliet,
Tot hij in de zilvren spiegel
Zijn beeldtnis ziet.Zo kou en zo kil in het water…
Zijn zoenen prangt
De bloem op het beeld, waar minnend
Hij over hangt.En de leliën lispelen droeve,
Dat nog steeds met des jongelings lust
De bloeme zijne beeldtnis
Op ’t water kust…
‘Enkel om die twee te kunnen sparen’
Philemon en Baucis, Simon Vestdijk (1971)Op zoek in ’t Phrygisch land naar de gastvrijen, –
Uit hoofde van hun bokkige natuur
Te dun gezaaid helaas in die contreien, –
Stapten de twee goden in ’t avonduur,Als mensch vermomd, naar de armoed’ge schuur,
Waar Baucis sinds onheugelijke tijden
De ruwe wol spon en hurkend bij ’t vuur
Voor haar Philemon ’t avondmaal bereidde.De oudjes schrokken, haalden kaas en honing
En wildbraad en wijn en menige zaak
Die zij voor het oogstfeest wilden bewaren.De goden, zeer verzadigd in die woning,
Besloten ’t land te straffen, niet uit wraak,
Maar enkel om die twee te kunnen sparen
‘De liefde is eeuwig als de ziel’
Afbeelding van Cupido, Pieter Langendyk (1683-1756)De aêloudheid maalt de min gelyk een weeld’rig kind;
Opdat een man van moed zich schaam’ daar mê te speelen;
’t Voert wapens, omdat elk zou vreezen ’t wicht te streelen,
Dat jokkende ons verraadt, en vyand quetst en vrind.Zy geeft het vleugels: wyl ’t zo licht is als de wind,
Vol onstandvastigheid, en los in alle deelen,
En ’t voorwerp dat men mint, uit wellust doen verveelen,
Als ’t ongestadig hart een schooner lichaam vindt.Ook maalt zy ’t looze wicht met doeken voor zyne oogen;
Opdat de jeugd niet door een leidsman word’ bedrogen,
Wiens volger doorgaans in een poel van rampen viel.De fakkel, die het voert, mag wufte wulpen blaaken:
Wie moet heeft kan zich van zyn hart ligt meester maaken.
De lust vergaat. De liefde is eeuwig als de ziel.
‘Alle vlinders van dit voorjaar slapen op lesbos’
Aan Lesbia, Lucebert (1974)de oude meepse barg ligt
nimmermeer in drab
maar voorgoed op zachte kussens onder – uitgerekend –
de weelderigste boom Ons rest
slechts een schaduw dun als een dasspeld
om af te koelen lesbia
sinds je moeder goede zaken maakt
met de montage van haar
geldzucht en jouw schaamteloos lichaam
zijn je lippen – nu als in steeds
modieuzer gewaden gehuld zo
gewaagder lijkend dan ooit – mij toch
armelijk mager geworden
maar al werden je fraaie lokken plots
walgelijk rattenhaar of baarde je
onder mijn ogen een geslacht van
veelpotig of kruipend gedierte
ik verliet je niet want waar
zou ik nog rust kunnen vinden ? in het zuiden
op brandende bergen soms of
onder de altijd bloedige barbaren in het noorden ?
o ik moet er niet aan denken hoe in den vreemde
een van heimwee bezetene mij toefluistert :” alle vlinders van dit voorjaar slapen op lesbos “
Meer gedichten over de oudheid?
Bovenstaande teksten zijn afkomstig van de prachtige website Kox Kollum, waar je nog veel meer teksten en vertalingen uit en over de oudheid kunt vinden.
orpheuskijktom.com 