Gisteren schreef ik, naar aanleiding van het nieuwe boek van Anthony Everitt, over hoe Bijbelse en klassieke verhalen ook na de oudheid nog veelvuldig terugkomen in de kunst. Vandaag een schoolvoorbeeld: de Italiaanse renaissancemeester Rafaël (1483-1520), wiens werk je nog tot en met 6 januari in een prachtige tentoonstelling in het Teylers Museum kunt bewonderen. Meer dan 90 tekeningen van de meester en zijn school zijn ruim drie maanden in Haarlem te zien. Vanwege de kwetsbaarheid worden de tekeningen zelden tentoongesteld. Spectaculair is de aanwezigheid van twee schilderijen uit de Uffizi in Florence en de Gemäldegalerie in Berlijn. Zij laten zien waar Rafaëls tekeningen toe leidden.

De kortste weg naar Rafaëls geniale scheppingsdrang loopt via zijn tekeningen. Al zijn schilderijen en fresco’s zijn zorgvuldig voorbereid in talloze schetsen en detailstudies. Hieronder enkele meesterwerken van Rafaël uit de tentoonstelling, een voorproefje op de volledige expositie waarin de glansrijke carrière van de kunstenaar van Umbrië, via Florence naar Rome te volgen is aan de hand van de tientallen tekeningen en enkele schilderijen.

Boven: Studies voor ‘De kindermoord te Bethlehem’, ca. 1509-10. Op dit prachtige met rood krijt uitgevoerde studieblad wil de man links de vrouw van haar (niet getekende) kind beroven. De studies rechts zijn uitwerkingen van de vrouwenfiguur. Rafaël vervaardigde het blad ter voorbereiding van zijn Kindermoord te Bethlehem. De man links is een herhaling uit een andere Bijbelse voorstelling.
Onder: Marcantonio Raimondi (ca. 1475/80-voor 1534), De kindermoord te Bethlehem, (naar Rafaël), ca. 1510. Toen Koning Herodes vernam dat de ‘Koning der Joden’ in Bethlehem was geboren, liet hij alle pasgeboren kinderen doden. Rafaël bedacht de voorstelling en maakte de voorbereidende tekeningen, maar de gravure liet hij uitvoeren door Raimondi. Naar voorbeeld van Albrecht Dürer ging Rafaël zich ook bezighouden met de prentkunst, maar in tegenstelling tot zijn Duitse collega graveerde hij niet zelf. | copyright © Albertina, Wenen

 

De sibille van Cumae, ca. 1511. Sibillen zijn door de goden geïnspireerde waarzegsters uit de klassieke oudheid. Hun woorden leken soms aan te sluiten bij de christelijke leer. Ze werden gezien als voorloopsters van de oud-testamentische profeten. Deze figuur komt uiterst rechts voor op het fresco in de kerk S. Maria della Pace in Rome, een opdracht van de bankier Agostino Chigi. | copyright © Albertina, Wenen

 

Boven: Madonna met de granaatappel, ca. 1504. Zittend op een kussen, beschermd door zijn moeder, betast het Christuskind een granaatappel, het symbool voor kuisheid en wederopstanding. De zorgvuldige, rechtlijnige arceertechniek wijst op de invloed van Perugino. In het centrum van de compositie, op de borst van Maria, verdichten de arceringen zich om de schaduw van het hoofd van Christus aan te geven. De tekening is een prachtig voorbeeld van de serene, simpele tekenstijl van Rafaëls vroege periode.
Onder: Madonna Colonna, 1507-08. Heel natuurlijk geniet het Christuskind van de bevoorrechte plek op zijn moeders schoot. Maria houdt haar boek even terzijde en kijkt liefdevol omlaag. Wat een verschil met de Madonna met de granaatappel, er zit amper vier jaar tussen! Rafaël heeft gedurende zijn verblijf in Florence goed rondgekeken en zich de laatste artistieke vernieuwingen helemaal eigen gemaakt.  | copyright © Albertina, Wenen

 

 

 

Rafaël
t/m 6 januari 2013
Teylers Museum Haarlem


Openingstijden en prijzen

Dinsdag t/m zaterdag 10-17 uur
Zondag 11-17 uur
Gesloten op 25 december en 1 januari
Extra geopend op: maandag 24 & 31 december van 10 – 17 uur

Volwassenen € 15,00
Groepen (v.a.10 pers) * € 12,50
CJP € 11,50
6 t/m 17 jaar € 2,00
0 t/m 5 jaar gratis
Museumkaart € 5,00
Vrienden € 5,00
ICOM € 5,00
Ver. Rembrandt € 5,00
Haarlem Pas € 5,00

Klik hier voor meer bezoekersinformatie.

Doe mee met de conversatie

1 reactie

Plaats een reactie

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s

%d bloggers liken dit: