Talentenjachten zijn niet van deze tijd

Na Idols en Popstars dacht iedereen dat het concept talentenjachten op televisie wel was uitgemolken. Toen kwam The Voice of Holland, en iedereen dacht dat daarmee het concept talentenjachten op televisie wel was uitgemolken. Nu is er een speciale The Voice of Holland Kids en niemand weet meer waar het eindigt. Oudere generaties die het fenomeen afdoen als een hype die typisch bij deze tijd past, hebben het niet helemaal bij het juiste eind. Jezelf onderwerpen aan een bizarre competitie ten overstaande van een meedogenloze jury: we kunnen het al lezen in een van de oudste verhalen van de Grieken.

Op de hemelse bruiloft van Peleus en Thetis waren alle goden te gast. De twistzieke godin Eris kon het niet laten om onrust te stoken op het festijn: ze gooide een appel tussen de gasten met het opschrift: ‘voor de mooiste’. Er ontstond direct een felle woordenwisseling tussen de godinnen Athena, Hera en Aphrodite, die alle drie aanspraak maakten op de titel en de appel stuk voor stuk voor zich opeisten. Eris had haar opschudding gekregen, maar wist nog niet waar het uiteindelijk toe zou leiden…

Niemand durfde het aan om de godin aan te wijzen die de appel werkelijk verdiende. De goden waren slim genoeg om die ondankbare taak aan een sterveling toe te vertrouwen. De ongelukkige uitverkorene was de Trojaanse prins Paris. Vanaf het moment dat dit bekend was snelden de drie godinnen elk naar Paris, om hem ervan te overtuigen dat juist zij de appel verdienden. Ze presenteerden zich aan hem, lieten zich uitgebreid bekijken en maakten mooie beloftes. Van Hera zou Paris grenzeloze macht krijgen als hij voor haar koos, Athena bood hem alle wijsheid van de wereld. Maar Aphrodite deed het meest verleidelijke aanbod dat je een man kunt doen: zij beloofde Paris de mooiste vrouw ter wereld. Paris verkoos schoonheid boven macht en wijsheid gaf de appel aan Aphrodite. De mooiste vrouw ter wereld, dat was Helena, de vrouw van Menelaos. De Griekse schone werd geschaakt en de Trojaanse oorlog ontketend.

Verschillende kunstenaars hebben zich laten inspireren door deze episode uit het Griekse verhalengoed. Zij kozen er vaak voor om het ‘Paris-oordeel’ af te beelden: het moment waarop de drie godinnen zich in al hun glorie schaamteloos aan het oordeel van een sterveling overgaven. Het bekendste en misschien ook wel het meest geslaagde kunstwerk in dit opzicht is van de hand van Peter Paul Rubens. Maar ook kunstenaars voor hem (Niklaus Manuel in 1520, Hendrick van Balen de Oude in 1599) schilderden de jurering van Paris. Ze kozen er allemaal voor juist het moment van de beoordeling te vereeuwigen voor het grote publiek. Bekijk Rubens’ meesterwerk en je begrijpt waarom talentenjachten kijkcijferkanonnen zijn: er schuilt een onweerstaanbare aantrekkingskracht in het bekijken van anderen die zich zonder gène laten keuren.