Keizer Nero is een van de meest bekende Romeinse keizers. Een twijfelachtige eer, want hij dankt die bekendheid voornamelijk aan zijn wreedheden, vervolgingen, executies en achtervolgingswaanzin. Een van de bekendste slachtoffers van de terreur van de beruchte Romeinse keizer was Seneca.
Seneca was niet alleen een vooraanstaande en gerespecteerde publicist, spreker en aanhanger van de stoïsche filosofie, hij was ook jarenlang aan het keizerlijk hof verbonden als persoonlijke begeleider en leraar van de jonge Nero. De levens van de latere keizer en de filosoof zouden tragisch in elkaar verwikkeld raken: Nero zou uiteindelijk persoonlijk het doodvonnis van zijn jeugdleraar tekenen.
Uiteraard zijn deze gegevens voer voor historisch drama; een boek dus. In het enkele jaren geleden verschenen Nero & Seneca. De despoot en de denker word je, aan de hand van schrijver Anton van Hoof (van wie ik onlangs het pas verschenen Keizers van het Colosseum las), het drama mee in gesleurd.
‘Volgt meteen de doodslag van Annaeus Seneca, de vorst zeer welkom, niet omdat hij hem echt medeplichtig aan de samenzwering had bevonden, maar om met ijzer tekeer te kunnen gaan, nu vergif geen succes had gehad.’ Met deze bitse woorden begint Tacitus de schildering van Seneca’s levenseinde in het jaar 65. Vooraf gaat een hele reeks van moorden en gedwongen zelfdodingen in de terreurcampagne die Nero voerde na de ontmaskering van Piso’s samenzwering tegen zijn leven. Met de vorst wordt Nero bedoeld: hem was de liquidatie van Seneca zeer welkom.
Lange tijd praatte Seneca Nero’s wandaden goed. Pas toen de jonge keizer hem opdroeg zichzelf te doden, nam hij volledig afstand van de despoot. In Van Hooffs boek volgen we de gebeurtenissen die uiteindelijk tot deze afstand en de uiteindelijk doodslag zou leiden, de twee levens die zich eerst samen en daarna los van elkaar ontwikkelden, twee mannen die tegenovergestelde richtingen kozen.
Wij kunnen – een paar generaties en dictaturen verder – misschien meer begrip opbrengen voor de begaafde jongen uit de provincie die het in Rome wist te maken door zijn kwaliteiten volledig te ontwikkelen. De roem en macht die hij uiteindelijk won, betaalde hij met verwerpelijke compromissen. Te laat besefte hij in welk moreel wespennest hij terecht was gekomen. Het doodsbevel van Nero gaf hem de laatste kans om zich te zuiveren. Hij stileerde de gedwongen zelfdoding als een vrije dood. Zo won de denker het uiteindelijk van de despoot.
Verder lezen?
Bestel Nero en Seneca, De despoot en de denker via deze link bij bol.com!
Nero en Seneca, De despoot en de denker
Anton van Hooff
ISBN 9789026322839
Ambo | Anthos
€ 24,95
Nero en Seneca, De despoot en de denker is ook verkrijgbaar als ebook (€ 9,99)
orpheuskijktom.com 